Griekse Vereniging van Eindhoven en omstreken

Met verzen van de Griekse dichter K.P. Kavafis en de Nederlandse auteur Cees Nooteboom heb ik hier, precies een jaar geleden, proberen uit te leggen waarom ik op de oostelijke kust van Attica een tweede thuis heb gevonden. Tussen Limburgse bossen en een vergezicht op een Griekse archipel ligt inderdaad vooral veel poëzie. Hoe eerlijk ik in die kennismakingscolumn ook probeerde te zijn, natuurlijk heb ik niet het achterste van mijn tong laten zien. Bij een introductie wil iedereen toch de beste indruk maken.

Columnisten zijn nu éénmaal ook maar mensen. Bovendien gebruiken wij liever geen dubbelzinnige cliché’s, zoals: “Tien jaar geleden ben ik hier mijn hart kwijtgespeeld”, of nog erger: “Zoals een misdadiger graag naar de plaats delict terugkeert, moest ik na mijn carrière wel terugkomen, etc.” De ware reden waarom ik in Griekenland ben blijven plakken, heb ik toen verzwegen. Vandaag, na bijna twaalf columns over mijn buurt, durf ik eindelijk mijn passie over een andere hoek van dit land met u te delen. Weliswaar met één extra waarschuwing vooraf: opgelet, die passie is besmettelijk. Zullen we de introductie dan maar eens overdoen? 

In feite ben ik min of meer per toeval in Griekenland geland. Het was de zoveelste bestemming in een diplomatiek parcours. Eerder had ik al "gegeven" (lees: in "‘hardship" landen gewerkt) en dan beantwoordt Griekenland nog het best aan de definitie van een land van wijn en honing maar met een geschiedenis. Nauwelijks aangekomen maakte ik kennis met de toenmalige directeur van de Belgische School te Athene. Voor alle duidelijkheid: Griekenland telt negentien buitenlandse instituten voor archeologie die scholen worden genoemd en die samen met de Griekse overheid het archeologische verleden bestuderen. 

Ik was op zoek naar een onderwerp om tijdens mijn toer aan Belgische publieke diplomatie te doen. De directeur suggereerde om na te denken over een project voor de vijfhonderdste verjaardag van de Vlaams anatoom Andreas Vesalius, geboren in 1514 in Brussel, en die precies vijftig jaar later, in 1564 overleed op het Griekse eiland Zakynthos. In België werd toen ook al hard aan het Vesaliusjaar 2014 gewerkt. Al gauw kwam ik in contact met Pascale Poller en Ann Van de Velde, die Zakynthos al eens hadden verkend om naar het verloren graf van Andreas Vesalius te zoeken. Een fout in één van mijn toenmalige columns daarover, werd rechtgezet door de Leuvense Prof. em. Omer Steeno, een Vesalius diehard, die me introduceerde bij de andere koppen van een trio dat als Cerberus sindsdien over mijn Vesalius teksten waakt: Dr. Maurits Biesbrouck en Dr. Theodoor Goddeeris. Wie van hen me met de Vesalius microbe geïnfecteerd heeft, durf ik amper uit te spreken, maar ik heb wel een zwaar vermoeden. Bij elk woord dat ik hier of elders over de anatoom schrijf, voel ik zijn blik over mijn schouders priemen. 

Die "Vesalius bug’" is wel degelijk een begrip. Wie ook maar kennismaakt met die pionier van echt wetenschappelijk onderzoek en de gedreven en kunstzinnige manier waarop hij die kennis overdraagt, is reddeloos verloren. Wie in zijn geschriften en in zijn biografie ook maar durft op zoek te gaan naar de mens, en hem dan ook nog tegenkomt, weet dat ​hij zich voortaan met die referentie moet meten, ook al kan dat nooit meer dan een streven zijn. 

In september 2014 organiseerden wij voor meer dan tweehonderd mede-geïnfecteerden een congres op het Griekse eiland Zakynthos: Vesalius Continuum . Lezingen,  vondsten in zijn biografie, en dat alles met aandacht voor de onweerstaanbare aantrekkingskracht tussen kunst en wetenschap, maakte van die ontmoeting een nog meer vruchtbare haard van de Vesaliusmicrobe. In de aanloop naar 2014 en tot voorbij 2017 zijn we met dat Vesalius Continuum-team zelfs blijven zoeken naar het verloren graf. Daarbij konden wede Belgische School te Athene overtuigen om mee te zoeken met niet-destructieve methodes zoals digitaal kaartenonderzoek ( Geographical Information Systems ) en bodemonderzoek ( Ground Penetrating Radar ). Tot onze "partners in crime" konden we voortaan ook Prof. em. Jan Driessen, Dr. Apostolos Sarris en Dr. Sylviane Déderix rekenen. Samengevat: als bronnenonderzoek zegt dat Vesalius in de Santa Maria delle Grazie begraven lag, en die katholieke kerk na de aardbeving van 1953 in de zee werd gebuldozerd, dan is de kans klein dat we dat graf ooit zullen vinden. Maar als in de buurt, zeventig jaar na de aardbeving, nog meer huizen worden afgebroken en heropgebouwd dan vandaag, dan moeten we klaarstaan om bij vondsten ook aan Vesalius te denken. 

Zakynthos doet ondertussen wel zijn best om de herinnering aan de toevallige passant levendig te houden. Zelfs op het bijzonder populaire strand van Laganas verwijzen een monument en namen van winkels en straten naar de Vlaamse anatoom. In het stadscentrum, net voorbij het centrale plein, staan zelfs twee beelden van hem broederlijk naast elkaar. De "spierman" van Pascal Pollier en Richard Neave op een sokkel van Chantal Pollier, is een trekpleister. Precies tien jaar na de Vesalius Continuum Conferentie keren wij op 15 maart naar het eiland terg om een nieuw momentum te creëren. Pascale Pollier onthult een QR-code aan haar beeld. Een herdenkingsplaat aan de Kerk van Sint-Marcus zal herinneren aan de anatoom die op de terugweg van een pelgrimstocht naar Jerusalem op de kade van Zakynthos doodviel. Met een poëtische en muzikale voorstelling gaan pianiste Elke Robersscheuten en ik zelfs "Vesaliaanse landschappen" bezingen. Of ik achteraf de Beweging Europa-Vlaanderen en de Stichting Vlamingen in de Wereld met de vinger mag wijzen dat ze hebben bijgedragen tot de verdere verspreiding van de Vesalius microbe, zal ik hier een volgende keer vertellen. Voorlopig kan ik ze alleen maar bedanken voor hun steun. En mocht u in Zakynthos passeren, ga hem dan gerust groeten. Maar wel afstand houden.

Tot volgende maand,

Theo

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >